اعتماد کردن به آدم دیگه خیلی پیچیده‌س! آدم که بخواد یه رابطه خوب داشته باشه و حالش خوب باشه، باید به بقیه اعتماد کنه. همه ما یه وقتایی شک می‌کنیم که آیا می‌تونیم به این آدم یا اون آدم اعتماد کنیم. از طرفی هم باید خودمونو بشناسیم و ببینیم که آیا زیادی به همه اعتماد می‌کنیم یا اینکه خیلی کم به کسی اعتماد می‌کنیم. بیاید یه کم بیشتر در مورد این موضوع حرف بزنیم.
خیلی از نویسنده‌ها راجع به اینکه چطور میشه به همکارامون تو کار اعتماد کنیم، نوشته‌اند. یکی از این نویسنده‌ها، پاتریک سویی، یه سرهنگ ارتشه که روانشناس هم هست. اون رفته بررسی کرده که سربازا چرا به فرمانده‌هاشون اعتماد می‌کنن. به نظر اون، سه تا چیز خیلی مهمه: اول اینکه فرمانده باید کارش رو بلد باشه، دوم اینکه آدم خوبی باشه و سوم اینکه به فکر سربازاش باشه.
یه نویسنده دیگه به اسم دین کریسپ هم گفته که برای اینکه کسی بهمون اعتماد کنه، باید چهار تا ویژگی داشته باشیم: تعهد، دلسوزی، اینکه همیشه یه جور باشیم و اینکه کارمون رو بلد باشیم. یعنی باید نشون بدیم که به کارمون اهمیت می‌دیم، به بقیه اهمیت می‌دیم، همیشه قابل پیش‌بینی هستیم و اینکه کارمونو خوب انجام می‌دیم. خلاصه اینکه، اگه بخواییم بقیه بهمون اعتماد کنن، اول خودمون باید قابل اعتماد باشیم.
خیلی از آدم‌ها مشکل اعتماد کردن دارن. فرقی نداره طرف چقدر قابل اعتماد باشه، این افراد نمی‌تونن بهش اعتماد کنن. مشکل از خودشون هست، نه از اون طرف. این مشکل از بچگی شکل می‌گیره. وقتی بچه‌ها کوچیکن، نیاز دارن که والدین یا مراقب‌هاشون بهشون برسن. اگه این نیازها برطرف نشه، بچه یاد نمی‌گیره به بزرگترا اعتماد کنه. این مشکل ممکنه تا بزرگسالی باهاشون بمونه. اینجور آدم‌ها نمی‌دونن کی و چطور باید به دیگران اعتماد کنن.
از طرف دیگه، بعضی بچه‌ها وقتی خیلی کوچیکن، خیلی زود یاد می‌گیرن به همه اعتماد کنن. این اتفاق بیشتر برای بچه‌هایی می‌افته که مورد بی‌توجهی یا بدرفتاری قرار می‌گیرن. چون تو این سن خیلی آسیب‌پذیرن و مجبورن به بزرگترا اعتماد کنن، حتی اگه اون بزرگترا بد باشن و قابل اعتماد نباشن. این ممکنه باعث بشه که این بچه‌ها وقتی بزرگ شدن، خیلی زود اعتماد کنن و به آدم‌های نامناسب اعتماد کنن.
واسه اینکه بتونیم به بقیه اعتماد کنیم، عوامل مختلفی تاثیر داره. به نظر ساترلند و بقیه محققان، این عوامل بیشتر به محیطی که توش بزرگ شدیم بستگی داره تا ژن‌هایمون.
توانایی اعتماد کردن به دیگران، توی رابطه‌های زندگی خیلی مهمه و نتیجه‌های مختلفی هم میتونه داشته باشه. مثلا بعضی آدم‌ها خیلی زود به همه اعتماد می‌کنن و ممکنه بعدا خیلی ناامید بشن. این افراد ممکنه وقتی بفهمند کسی که بهش اعتماد داشتن قابل اعتماد نیست، خیلی ناراحت بشن. از طرف دیگه، بعضی‌ها هم ممکنه به آدم‌های قابل اعتماد و مهربون اعتماد زیادی کنن و این باعث بشه که رابطه‌های خوبی داشته باشن.
آدمایی که خیلی کم اعتماد می‌کنن، ممکنه از آدم‌های غیرقابل اعتماد دوری کنن. اما از طرف دیگه، ممکنه فرصت‌های خوبی رو هم از دست بدن؛ مثلاً ممکنه با آدم‌های خیلی خوب و قابل اعتماد که هیچ آسیبی بهشون نمی‌رسونن، ارتباط برقرار نکنن.
به نظر اودوهری، اعتماد بیشتر به رابطه بین افراد بستگی داره تا چیزی که تو ذهنشون می‌گذره. یعنی اینکه ما با توجه به تعاملاتمون با دیگران، تصمیم می‌گیریم بهشون اعتماد کنیم یا نه.
واسه اینکه بتونیم بفهمیم کی قابل اعتماد هست و کی نه، باید به شخصیت آدم‌ها دقت کنیم. شخصیت‌های مختلف، اعتماد رو به شکل‌های مختلف نشون میدن. آدم‌های خودخواه و خودشیفته که ما بهشون می‌گیم شخصیت‌های ناتوان، خیلی کم قابل اعتمادن. اینجور آدم‌ها خیلی خوب بلدن قول بدن و بگن که کار رو انجام میدن، اما وقتی به کارهاشون نگاه می‌کنی، می‌بینی که هم تو کار، هم تو خانواده و هم تو دوست‌یابی، خیلی کم کاری می‌کنن. نمی‌شه روی حرفشون حساب کرد و نباید بهشون اعتماد کرد.
از طرف دیگه، آدم‌های دلسوز و مهربون که ما بهشون می‌گیم شخصیت‌های قدرتمند، خیلی قابل اعتمادن. اگه قول بدن، حتماً انجامش میدن، حتی اگه به ضرر خودشون باشه. مثلاً ممکنه آخر هفته رو سر کار بمونن تا یه پروژه رو تموم کنن، حتی اگه به ضرر استراحتشون باشه. اینجور آدم‌ها به خودشون ظلم می‌کنن اما به بقیه خیانت نمی‌کنن.
با توجه به این دو نوع شخصیت، مهمه که تفاوت بینشون رو بفهمیم. فقط با این کار می‌تونیم تشخیص بدیم که به کی اعتماد کنیم و به کی نه. اینجوری از ناامیدی و بهم خوردن رابطه‌ها جلوگیری می‌کنیم. باید به این فکر کنیم که تجربیات دوران کودکی‌مون چطور روی اعتماد کردنمون تاثیر گذاشته. باید به درون خودمون نگاه کنیم و بقیه رو خوب رصد کنیم تا بتونیم بفهمیم کی و چطور باید به خودمون و دیگران اعتماد کنیم.
منابع
-Crisp, D. (2023), “The 4 C’s of Creating Trust,” LinkedIn.com, 11 January, 2023.
-Martin, HB & Adams, CBLA, (2018), Living on Automatic: How Emotional Conditioning Shapes Our Lives and Relationships, Bloomsbury (Praeger), New York, NY.
-O’Doherty, KC. (2023), Trust, trustworthiness and relationships: Ontological reflections on public trust in science, Journal of Responsible Innovation, 10:1, 2091311.
